Khi những bộ pin lithium-ion mạnh mẽ trong xe điện (EV) đi đến cuối vòng đời, câu hỏi đặt ra là: chúng sẽ được xử lý ra sao? Những bộ pin này nặng hàng trăm kg, được xem như “trái tim” giúp xe điện vận hành êm ái. Tuy nhiên, sau nhiều năm sạc - xả liên tục, dung lượng pin dần suy giảm. Thay vì bị bỏ đi, phần lớn pin EV hiện nay được tái sử dụng hoặc tái chế để thu hồi các vật liệu quý như lithium, niken và coban.
1Quy trình tái chế pin EV: Biến rác thải thành tài nguyên
Khi pin EV hết vòng đời, các cơ sở chuyên dụng sẽ tháo dỡ và tách riêng các thành phần như lithium, coban, niken, đồng... Những kim loại này được đưa trở lại chuỗi cung ứng để sản xuất pin mới hoặc ứng dụng trong các ngành công nghiệp khác, giúp bảo tồn tài nguyên và giảm tác động môi trường.
Ngoài kim loại, một phần nhỏ nhựa trong pin cũng được thu hồi để giảm lượng rác thải. Dù giá trị kinh tế của nhựa thấp, nhưng việc tận dụng này góp phần vào nỗ lực tái chế toàn diện.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp trên thế giới đã dẫn đầu trong lĩnh vực tái chế pin EV.
- Redwood Materials (Mỹ), do đồng sáng lập Tesla JB Straubel sáng lập, có khả năng thu hồi tới 95% vật liệu pin.
- Li-Cycle (Canada) phát triển mô hình “Spoke & Hub” để xử lý pin hiệu quả.
- Umicore (Châu Âu) là một trong những đơn vị tiên phong với tỷ lệ thu hồi kim loại cao.
2Tái sử dụng và hướng đi bền vững cho tương lai
Một bộ pin được xem là “hết tuổi thọ” khi dung lượng chỉ còn khoảng 70-80%. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể được tái sử dụng cho các mục đích khác như hệ thống lưu trữ năng lượng cho nhà máy, trạm sạc, hay hộ gia đình.
Dù tiềm năng lớn, bài toán kinh tế vẫn là thách thức lớn nhất. Chi phí tái chế và tái sử dụng pin hiện nay còn cao, trong khi giá pin lithium-ion mới đang giảm nhanh. Điều này khiến các dự án tái chế khó đạt hiệu quả thương mại nếu không có hỗ trợ từ chính sách hoặc đổi mới công nghệ.
Trong tương lai, ngành công nghiệp hướng tới việc thiết kế pin dễ tái chế hơn, giảm năng lượng xử lý và tối ưu hóa chi phí. Mục tiêu cuối cùng là hình thành chuỗi tuần hoàn năng lượng sạch, nơi pin xe điện không chỉ phục vụ giao thông mà còn trở thành nguồn năng lượng tái tạo bền vững cho toàn xã hội.
