Peugeot

Lịch sử hơn 200 năm hình thành hãng xe Peugeot

Hai năm trước, tập đoàn xe hơi lớn nhất nước Pháp Peugeot đã kỷ niệm sinh nhật lần thứ 200 của mình. 200 năm có lẻ là một chằng đường lịch sử và nhiều thăng trầm với Peugeot, hãng sản xuất cả ôtô, xe máy lẫn xe đạp.

Peugeot là nhãn hiệu xe hơi Pháp nổi tiếng, ngày nay là một phần của Tập đoàn PSA Peugeot Citroen có trụ sở tại Paris, đại lộ Grande Armée nước Pháp. Trở về cuối thế kỉ 19, Peugeot khởi sự từ việc sản xuất xe đạp. Và chính những chiếc xe đạp Peugeot nổi tiếng trong và ngoài nước Pháp đã tạo cơ hội cho hãng mở rộng sang sản xuất xe hơi.

Người khai sinh ra Peugeot

Armand Peugeot (tốt nghiệp trường điện Paris) giới thiệu mẫu xe đạp bánh to bánh nhỏ có tên là Le Grand Bi vào năm 1882 và nhiều dòng xe đạp khác sau đó. Những chiếc xe đạp Peugeot rất được ưa chuộng bởi mẫu mã đẹp và độc đáo. Cùng thời gian này, nhà máy Peugeot cũng phát triển cả động cơ ôtô và những mẫu ôtô đầu tiên.

Năm 1926, nhà máy sản xuất xe đạp và ôtô tách riêng để hoạt động độc lập. Sau khi có dịp gặp gỡ Gottlieb Daimler và những người yêu tốc độ khác, Armand hoàn toàn bị thuyết phục bởi tính khả thi của cỗ máy này, để từ đó ông chuyên tâm vào việc nghiên cứu và thiết kế dù cho không có sự ủng hộ từ phía gia đình.

Armand giới thiệu mẫu xe ba bánh chạy bằng hơi nước đầu tiên, hợp tác với Léon Serpollet, tại Hội chợ Quốc tế 1889. Động cơ này rất được chú ý tới, tuy vậy nó thật sự quá nặng nề và cồng kềnh vì thế Armand đã nhanh chóng thay thế bằng động cơ đốt trong chạy xăng. Sau đó là động cơ chạy dầu. Thành công đến với ông cùng với sự ủng hộ từ phía gia đình.

Trên con đường biến Peugeot trở thành một đế chế công nghiệp hùng mạnh nhất châu Âu, ngoài thành công còn có sự đổi thay, thử nghiệm, khổ não, sáng tạo và sự chọn lựa với các lần thay đổi phương hướng hoạt động để Peugeot luôn là tập đoàn công nghiệp không ngừng trưởng thành qua mỗi thập kỉ.

Khởi nguồn từ xe đạp

Thương hiệu xe đạp Peugeot có uy tín và lớn mạnh nhất ở Pháp. Xe đạp Peugeot đẹp và bền hơn các hãng khác. Chiếc đầu tiên được sản xuất năm 1882 ở Beaulieu – được xuất khẩu với nhãn Peugeot mãi cho đến thập kỉ 80 khi tàu chở hàng tới Bắc Mỹ bị cấm và quyền sử dụng tên nhãn hiệu Peugeot được bán cho hãng ProCycle ở Canada. Còn ở châu Âu, chúng vẫn được sản xuất bởi tập đoàn Cycleurope ở Neuilly dù nhãn hiệu không còn được phép sử dụng.

Ngoài những mẫu xe đạp khung kim cương, Peugeot còn sản xuất các phiên bản khung hỗn hợp phổ thông và cả những chiếc xe có thêm yên và bàn đạp cho 2 hoặc nhiều người cùng đạp.

Năm 1882, Peugeot giới thiệu mẫu xe đạp Grand Bi bánh trước to bánh sau nhỏ. Kiểu xe này có tay lái và bàn đạp được gắn trực tiếp vào trục bánh xe. Thế nhưng việc lái những chiếc xe độc đáo như thế không hề đơn giản vì trong khi lái bạn không thể chạm chân xuống mặt đất, và thậm chí còn khó đứng vững hơn cả xe một bánh có 1 bánh phụ.

Năm 1886, Peugeot bắt đầu tiêu chuẩn hóa sản xuất các mẫu xe đạp có cùng kích cỡ ở Beaulieu. Và chuyển qua phát triển động cơ (ban đầu là của Daimler) và sản xuất ôtô sau khi gặp gỡ Gottlieb Daimler và Émile Levassor (1888). Ông tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dòng xe mới – một phát kiến vĩ đại sẽ làm thay đổi thế giới – sau nhiều lần thử nghiệm và hội ý với những người cùng chí hướng, những người hiểu rõ giá trị của xe hơi, ông càng thêm tự tin bắt tay vào sản xuất mẫu xe đầu tiên.

Năm 1889, một năm lịch sử đối với nhãn hiệu Peugeot bởi sự ra đời chiếc xe đầu tiên mang tên 2 người phát minh ra nó là Armand Peugoet và Léon Serpollet - một chuyên gia động cơ hơi nước. Chiếc xe 3 bánh này được trưng bày tại Hội chợ Quốc tế Paris 1889, đúng vào dịp kỉ niệm 100 năm Cách mạng Pháp.

Bước chuyển sang động cơ xăng

Mẫu xe chạy xăng đầu tiên là Type 2, xe 4 bánh 2 chỗ ngồi, phát triển từ động cơ của Daimler tại nhà máy Valentigney vào năm 1890. Năm sau, công ty Peugeot đổi tên là Les fils de Peugeot frères. Đến tháng 9, Type 2 được lái bởi quý ông Rigoulet và Doriot trong chuyến hành trình dài 2.212 km từ Valentigney tới Brest và sau đó ngược trở lại, đạt vận tốc tối đa 14,5 km/h.

Năm 1892, Peugeot sản xuất 29 xe sử dụng lốp cao su. Type 4 là mẫu xe thực sự độc đáo, có một không hai, nó được đặt mua bởi vua xứ Tunisia. Hai năm sau, Peugeot đa dạng hóa các dòng xe mới, cùng một lúc cho sản xuất các Type 5 (2 chỗ), Type 6 và Type 7 (xe 2 ngựa 4 bánh), rồi đến Type 8 Victoria, Type 9 và Type 10. Tại cuộc đua xe Horseless Carriage Race¬, Peugeot và Panhard (hãng xe Pháp cùng thời) cùng giữ giải nhất.

Năm 1895, Có thêm các dòng Type 11 (2 chỗ) và Type 12. Peugeot tiếp tục vô địch ở đường đua Paris-Bordeaux-Paris, tay đua Édouard Michelin đã lái chiếc Éclair lốp bơm hơi. Type 13 chỉ được sản xuất trong 2 năm. 

Peugeot Automobile

Armand Peugeot thành lập công ty ôtô riêng Peugeot Automobile vào năm 1896 ở Lille. Ông tập trung vào sản xuất xe du lịch và xe tải, trong khi đó việc sản xuất dòng xe cỡ nhỏ dành cho cháu trai là Pierre, Robert, và Jules ở công ty gia đình (Les fils de Peugeot frères).

Type 14 xuất hiện vào mùa hè năm 1896, mẫu xe đầu tiên sử dụng động cơ 2 xi-lanh nằm ngang của Michaux. Vì thế mẫu động cơ của Daimler không còn được Peugeot sử dụng nữa.

Đến năm 1897, Armand xây dựng nhà máy sản xuất ôtô (tổng diện tích 50.000 m2) ở Audincourt thuộc vùng Doubs. Và một nhà máy khác ở Fives-Lille phía bắc nước Pháp. Tại đây, ông cho sản xuất các mẫu xe động cơ 2 xi-lanh nằm ngang và cải tiến toàn bộ các dòng xe khác như Type 14, 15, 16, Type 17 siêu nhỏ và Type 18 (8 chỗ). Các xe của Armand lúc này đều có thể sử dụng được loại săm và lốp bơm hơi của Michelin thay cho loại lốp đặc cũ. Năm sau, danh mục xe của Armand Peugeot tiếp tục mở rộng với các Type từ 21 đến 25. Peugeot giới thiệu các mẫu này ở Triển lãm Paris Motor Show đầu tiên vào tháng 7/1898.

Tính đến năm 1899, danh mục xe của Peugeot được gói gọn trong 15 model với các dòng từ 2 đến 12 chỗ và trọng lượng từ 720 đến 1250 kg. Thông dụng nhất phải kể đến mẫu xe ngựa Type 15. Các xe 3 bánh được sản xuất tại nhà máy Beaulieu.

Năm 1901, Type 36 - mẫu xe ngựa 2 bánh Convertible 3 chỗ và 4 chỗ sử dụng động cơ 1 xi-lanh thẳng mới. Đây là chiếc xe Peugeot đầu tiên có mui. Đánh dấu bước chuyển sang bộ truyền động không xích lái. Cùng với sự xuất hiện của mẫu môtô hạng nhẹ 1,5 mã lực khích lệ Peugeot sản xuất các xe 4 xi-lanh đầu tiên của hãng. Chúng đều được trưng bày tại Triển lãm Paris.

Phục hồi mạnh mẽ sau chiến tranh

Trong suốt thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ hai, các nhà máy của Peugeot buộc phải sản xuất xe và vũ khí phục vụ cho quân đội Đức. Khi chiến tranh kết thúc, phần lớn cơ sở vật chất bị phá hủy do bom đạn. Đến năm 1948, công ty mới phục hồi và sản xuất trở lại với mẫu xe mới 203. Đây là mốc bất đầu thời kỳ Peugeot bắt tay với công ty thiết kế ôtô nổi tiếng của Ý Pininfarina, thành công của những mẫu xe do Pininfarina thiết kế đã thúc đẩy Peugeot mở rộng sang thị trường Mỹ vào năm 1958. Vào thời điểm này, Peugeot có mối hợp tác với nhiều nhà sản xuất khác như Renault (năm 1966) và Volvo (năm 1972).

Năm 1974, Peugeot mua lại 30% cổ phần của Citroën và sau đó nắm quyền kiểm soát trong vòng 2 năm đồng thời đổi tên công ty thành PSA (Peugeot Societe Anonyme). Dựa trên mối liên minh này, Peugeot và Citroën có thể chia sẻ về mặt công nghệ kỹ thuật song vẫn giữ tính độc lập trong thiết kế.

Tập đoàn PSA tiếp tục mở rộng bằng việc mua lại phân nhánh tại châu Âu của Chrysler vào năm 1978. Tuy nhiên, thương vụ này không đem lại hiệu quả do phần lớn cơ sở vật chất và máy móc của phân nhánh này đã cũ. Với doanh số bán ra ngày càng sụt giảm, Peugeot đã quyết định ngưng sản xuất các mẫu xe tại phân nhánh này, ngoại trừ mẫu xe Arizona sau này được đổi tên thành 309.

Trong giai đoạn thập niên 1990, Peugeot mắc phải một số sai lầm trong vấn đề điều hành chung công ty. Dãy sản phẩm hiện nay đang được nhắm đến phân khúc thị trường cao cấp hơn. Peugeot đã phát triển nhiều mẫu mã mới bên cạnh các mẫu xe classic như Series 200, 300, 400 và 600.