Thay dầu động cơ xe ô tô đúng thời điểm giúp cho động cơ luôn sạch sẽ, khỏe mạnh đồng thời tối ưu hóa hiệu suất ô tô. Ngược lại, nếu không thay dầu xe định kỳ có thể khiến động cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến những trục trặc và hư hỏng không đáng có. Vậy khi nào phải thay dầu nhớt và cách kiểm tra như thế nào là điều mà nhiều chủ xe đang quan tâm.
Có rất nhiều tài xế ôtô hiện nay đang dựa vào quãng đường đã đi để ước lượng thời điểm cần thay dầu động cơ. Nhưng thực tế có rất nhiều yếu tố khác cũng gây ảnh hưởng đến dầu động cơ như tuổi thọ của xe và phong cách lái của tài xế. Nội dung được tôi trình bày ngay bên dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ và chính xác nhất khi nào cần thay dầu động cơ xe ô tô.
Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ đến bạn các chức năng chính của dầu nhớt động cơ, cách kiểm tra dầu cụ thể, những dấu hiệu cảnh báo bạn cần nhanh chóng thay dầu động cơ xe ô tô và một số điều cơ bản bạn cần biết khi thực hiện.
1Các chức năng chính của dầu động cơ xe ô tô
Dầu động cơ ô tô hay còn gọi là dầu nhớt xe hơi là một hợp chất lỏng bao gồm dầu gốc và các chất phụ gia khác nhau được thêm vào như chất chống mài mòn (chống oxy hoá), chất làm sạch và phân tán hay chất cải thiện chỉ số độ nhớt,... Dầu động cơ là yếu tố quyết định đến tuổi thọ và hiệu suất vận hành của động cơ.
Cụ thể, các chức năng chính của dầu động cơ xe ô tô bao gồm:
- Bôi trơn: Do động cơ xe được cấu thành từ rất nhiều các chi tiết kim khí như piston, trục cam, xupap… Khi ô tô vận hành, sẽ làm xuất hiện lực ma sát giữa các bộ phận này. Vì vậy, dầu nhớt được thiết kế như chất bôi trơn để giúp cho piston chuyển lên xuống nhẹ nhàng, êm ái trong lòng xi-lanh. Hệ thống bơm sẽ phun dầu nhớt vào mọi ngóc ngách bên trong động cơ để tạo thành lớp đệm trơn trên bề mặt tiếp xúc giữa các chi tiết, giúp giảm lực ma sát đồng thời gia tăng hiệu suất. Bên cạnh đó, việc hạn chế tiếp xúc trực tiếp giữa các chi tiết giúp giảm thiểu sự mài mòn các bề mặt kim khí, tăng tuổi thọ của động cơ.
- Làm mát: Khi động cơ ô tô hoạt động, nhiệt lượng tỏa ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu là rất lớn. Nhờ quy trình luân chuyển liên tiếp, dầu nhớt sẽ có tác dụng làm mát, dẫn nhiệt từ các chi tiết nóng trong động cơ ra ngoài, tránh được tình trạng quá nhiệt của động cơ hay cháy piston.
- Làm kín: Khi xe vận hành, dầu nhớt có tác dụng như một lớp đệm mềm không định hình bịt kín khe hở giữa piston và thành xi-lanh nhằm giảm sự thất thoát áp suất sinh ra trong quá trình đốt cháy nhiên liệu.
- Làm sạch: Quá trình đốt cháy nhiên liệu trong buồng đốt của động cơ sẽ sản sinh ra muội than và cặn bẩn. Lúc này, dầu nhớt sẽ phát huy tác dụng cuốn trôi và làm sạch những muội bám này, làm mát các chi tiết bên trong động cơ. Không dừng ở đó, muội than và cặn bẩn sẽ bị phân tán thành những phần tử nhỏ lơ lửng trong dầu động cơ. Sau khi được sử dụng, dầu sẽ được hồi trở lại đáy các-te để tái sử dụng cho đến khi cần thay mới.
- Chống gỉ: Việc được bao bọc bởi một lớp dầu mỏng trên bề mặt sẽ giúp các chi tiết kim loại trong động cơ hạn chế sự xúc tiếp với không khí, tránh được hiện tượng oxy hóa, ngăn ngừa han gỉ.
2Cách kiểm tra dầu động cơ xe ô tô
Cách kiểm tra dầu động cơ xe ô tô không hề phức tạp, bạn có thể dùng que thăm dầu có sẵn theo xe để biết mức dầu động cơ hiện tại. Chuẩn bị sẵn khăn hoặc vải sạch màu trắng, đậu xe trên vị trí mặt phẳng và đợi khoảng 10 phút để động cơ nguội hẳn, dầu chảy trở lại hết vào thùng. Chỉ cần mở nắp ca-pô của xe, xác định vị trí bình dầu, bạn sẽ tìm thấy que thăm dầu với tay nắm màu vàng (có thể tham khảo sổ tay hướng dẫn sử dụng xe).
Tiến hành rút que thăm dầu ra và lau bằng khăn sạch đã chuẩn bị. Sau đó đặt que thăm dầu vào thùng dầu sao cho que ngập sâu hết cỡ. Kéo que lên lần nữa và quan sát, bạn sẽ thấy có 2 nấc là "Max" (tối đa) và "Min" (tối thiểu). Mức dầu động cơ thông thường phải nằm ở giữa 2 nấc này và mực dầu tối ưu là gần nấc "Max". Nếu quan sát thấy dầu nhớt ở gần vạch báo thấp thì có nghĩa là xe đang bị thiếu dầu và cần được bổ sung.
Để biết chính xác mức dầu, tốt nhất chủ xe nên tiến hành kiểm tra khoảng 2 đến 3 lần để so sánh kết quả. Đừng quên sau mỗi lần kiểm tra dùng khăn lau sạch trước khi thực hiện lần kiểm tra mới.
Quan sát màu sắc của dầu bám trên que thăm dầu còn cho phép người dùng biết là có nên thay dầu động cơ xe ô tô mới hay chưa. Dầu nhớt màu vàng và có độ trong chứng tỏ còn tốt bởi nhớt mới cũng có màu vàng cánh gián và độ trong cao. Dầu nhớt màu đen, nâu và bị đục là đã bị bẩn. Dầu nhớt màu cà phê sữa kèm bọt khí chứng tỏ dầu bị nhiễm nước làm mát.
Ngoài ra, bạn có thể kiểm tra thêm độ nhớt của dầu động cơ xe ô tô bằng cách cho 1 đến 2 giọt ra ngón tay và dùng 2 ngón tay vê vê lại. Lúc này, nếu cảm thấy dầu bị rít và không còn độ trơn thì chứng tỏ dầu đang rất bẩn, độ nhớt thấp nên cần thay mới. Khi thực hiện tương tự cách này với dầu mới trong bình chưa sử dụng sẽ giúp bạn so sánh dễ hơn. Sau khi hoàn tất quá trình kiểm tra, bạn đặt que thăm dầu lại vị trí cũ và đóng kỹ nắp bình dầu.
3Khi nào phải thay dầu động cơ xe ô tô?
Thay dầu động cơ xe ô tô theo đúng định kỳ, tiêu chuẩn sẽ giúp đảm bảo hiệu quả làm sạch, bôi trơn và làm mát để duy trì công suất cùng tuổi thọ của động cơ cũng như xế hộp.
Thông thường theo tiêu chuẩn của các hãng xe, thời điểm thay dầu động cơ dao động trong khoảng 6 tháng hoặc mỗi 5.000km đến 1.000km. Ngoài ra, các hãng xe cũng khuyến cáo nên thay cả lọc dầu, 2 lần thay nhớt thì một lần thay lọc (hoặc thay lọc sau mỗi 10.000 km). Tuy nhiên, khi nào thay dầu động cơ xe ô tô còn phụ thuộc vào từng loại xe cũng như được quyết định bởi thời gian sử dụng, quãng đường di chuyển, cách điều khiển,...
Đồng thời, điều kiện sử dụng xe cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng dầu và tần suất thay thế mới. Đối với các xe thường di chuyển trong điều kiện khắc nghiệt như đường xấu, gồ ghề, nhiều bụi bẩn, chất tải nặng, đi trên các quãng đường ngắn với tốc độ thấp hay di chuyển liên tục với vận tốc cao,... sẽ cần được thay thế dầu động cơ sớm hơn. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo bạn cần nhanh chóng thay dầu động cơ xe ô tô:
#1. Đèn báo thay dầu hoặc đèn báo kiểm tra động cơ bật sáng
Khi bạn quan sát thấy đèn báo thay dầu bật sáng có nghĩa là lượng dầu động cơ xe ô tô đang bị thiếu hụt. Lúc này, người lái cần lập tức kiểm tra que thăm dầu và bổ sung lượng dầu mới cho xe.
Trường hợp xấu hơn là đèn kiểm tra động cơ sẽ bật sáng. Đây được xem là dấu hiệu cho thấy một hoặc nhiều bộ phận trong động cơ đang gặp vấn đề, hay xe đang thiếu trầm trọng dầu bôi trơn. Nếu bạn tiếp tục di chuyển khi đèn báo động cơ bật sáng, khả năng cao là động cơ sẽ sớm bị hư hỏng nặng.
#2. Phát ra tiếng ồn và âm thanh lọc cọc từ khoang động cơ
Dầu bôi trơn giúp cung cấp lớp bảo vệ giữa các bộ phận bên trong động cơ, tránh hiện tượng cọ xát giữa các chi tiết kim loại để giữ cho động cơ xe ô tô hoạt động êm ái. Trường hợp dầu bôi trơn đang cạn kiệt hoặc đã quá cũ, tiếng ồn từ động cơ dội vào buồng lái sẽ ngày càng lớn dần.
Nghiêm trọng hơn là sẽ có những tiếng “lọc cọc” phát ra từ phía trước cho thấy các chi tiết trong động cơ đang cọ xát rất mạnh vào nhau. Như vậy, sẽ vô cùng nguy hiểm nếu người lái tiếp tục chạy trên đường.
#3. Dầu động cơ xe ô tô có hiện tượng đen, bẩn
Dầu sạch thông thường sẽ có màu hổ phách và hơi mờ. Sau một thời gian dài sử dụng, dầu động cơ sẽ dần chuyển sang màu đen và dính nhiều bụi bẩn, tạp chất báo hiệu cần được thay mới. Để chắc chắn dầu vẫn đang trong điều kiện sử dụng tốt, người lái nên kiểm tra que thăm dầu ít nhất mỗi tháng một lần.
#4. Mùi dầu bên trong xe hoặc khói xả ra từ ống xả
Khi sử dụng phương tiện, bạn ngửi thấy mùi dầu từ bên trong xe hay thấy ống xả ra khói đen thì khả năng cao là một số chi tiết trong động cơ bị lỗi hoặc xe bị rò rỉ dầu. Khi đó, bạn cần đưa xe đến trung tâm sửa chữa ngay lập tức để tiến hành bảo dưỡng.
#5. Quãng đường di chuyển với số km vượt mức
Trên các mẫu xe ôtô thế hệ mới thường yêu cầu thay dầu sau mỗi 10.000 km hoặc 6 tháng. Khi sử dụng xe nhiều hơn bình thường trong những tháng vừa qua, bạn nên cân nhắc xem có cần thay dầu sớm hơn lịch trình bình thường hay không. Bạn nên tự kiểm tra que thăm dầu và đọc các nguyên tắc thay dầu bôi trơn trong sổ tay của hãng để có phương án thay dầu xe động xe ô tô hợp lý.
Như vậy, thay dầu động cơ xe ô tô là một phần quan trọng trong quá trình bảo dưỡng. Bằng việc hiểu rõ về thời điểm, lịch trình thay dầu cùng các yếu tố quyết định, bạn sẽ giữ cho động cơ xe luôn hoạt động mạnh mẽ và xế hộp luôn trong tình trạng tốt nhất. Nếu có bất cứ thắc mắc nào cần được tư vấn và giải đáp thêm, bạn vui lòng truy cập website DailyXe hoặc liên hệ hotline để được hỗ trợ nhanh nhất.
4Một số câu hỏi thường gặp
Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về dầu động cơ xe ô tô mà chủ xe có thể tham khảo:
1
Có thể thay dầu động cơ tại nhà, nhưng cần chuẩn bị các dụng cụ cần thiết và thực hiện đúng quy trình. Nếu không có kinh nghiệm, tốt nhất nên thay dầu động cơ tại các cửa hàng sửa chữa ô tô uy tín.
2
Tùy vào từng dòng xe cũng như đặc tính của loại động cơ được trang bị mà mỗi loại xe sẽ sử dụng loại dầu động cơ khác nhau. Tốt nhất là bạn nên tham khảo ý kiến từ các hãng xe, hoặc thay dầu tại các đại lý ủy quyền chính hãng hay tại các trung tâm có uy tín để đảm bảo thay đúng loại dầu phù hợp cho động cơ xe ô tô của mình.
3
Dầu động cơ tổng hợp có nhiều ưu điểm hơn dầu động cơ gốc khoáng, bao gồm:
- Bôi trơn tốt hơn, giúp động cơ hoạt động trơn tru và êm ái hơn.
- Có khả năng chống mài mòn tốt hơn, giúp động cơ bền bỉ hơn.
- Có khả năng chống oxy hóa tốt hơn, giúp dầu động cơ không bị biến chất theo thời gian.
- Thời gian sử dụng dài và có khả năng làm việc bền bỉ ở cả nhiệt độ cao và nhiệt độ rất thấp.
Tuy nhiên, dầu động cơ tổng hợp cũng có nhược điểm là có giá cao hơn dầu động cơ gốc khoáng.
4
Hiện nay có 3 loại dầu động cơ phổ biến cho xe ôtô là dầu gốc khoáng, dầu công nghệ bán tổng hợp và dầu công nghệ tổng hợp toàn phần.
