Để giúp xe ô tô vận hành êm ái và an toàn nên các mẫu xe ngày nay được trang bị rất nhiều hệ thống hỗ trợ người lái, trong đó không thể không kể đến hệ thống cân bằng điện tử ô tô (EPS). Hầu hết trên các dòng xe ô tô hiện đại từ bình dân đến cao cấp, gần như đều được trang bị tính năng hỗ trợ người lái này.
Vậy chính xác EPS là gì? EPS có cấu tạo như thế nào? EPS có nguyên lý hoạt động và ý nghĩa ra sao? Tất cả những thắc mắc trên đây sẽ được tôi trình bày ngay dưới đây để giúp cho những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về công nghệ hiện đại này.
Bài viết này sẽ đề cập tới hệ thống cân bằng điện tử ô tô (EPS) giúp hạn chế tối đa các tình huống mất lái, gây mất thăng bằng dẫn đến các tai nạn nguy hiểm. Bài viết này DailyXe sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hệ thống EPS, nguyên lý hoạt động và cách sử dụng.
1Hệ thống cân bằng điện tử EPS là gì ?
Hệ thống cân bằng điện tử có tên tiếng anh là Electronic Stability Program (ESP). Hệ thống này còn được gọi là ESC (Electronic Stability Control) hoặc DSC (Dynamic Stability Control) tùy theo cách định danh của từng hãng xe.
EPS hoạt động dựa trên sự kết hợp của nhiều hệ thống khác nhau như: Hệ thống phanh chống bó cứng ABS, hệ thống chống trượt ASR; hệ thống phân phối lực phanh điện tử EBD; hệ thống kiểm soát lực kéo TCS;.... từ đó hệ thống không chỉ hoạt động với hiệu suất cao mà còn vô cùng hữu ích khi di chuyển trong điều kiện đường xấu, tăng khả năng bám đường, kiểm soát lực kéo, nâng cao sự ổn định cho xe, đồng thời hạn chế tình trạng mất kiểm soát khi đánh lái bất ngờ.
Trước đây hệ thống cân bằng điện tử thường dành cho các dòng xe cao cấp, nhưng hiện nay đã phổ biến với hầu hết các loại xe thương mại. Công nghệ ESP giúp xe đạt được độ an toàn tiêu chuẩn, giữ cho xe cân bằng và ổn định, nhờ vậy giúp ngăn tình trạng mất lái, dẫn đến lật xe hoặc các tai nạn khác.
2Cấu tạo của hệ thống ESP
Hệ thống cân bằng điện tử ESP được cấu tạo bởi những thành phần bao gồm:
- Bộ xử lý ECU đây là bộ xử lý điện tử trung tâm có vai trò điều khiển mọi hoạt động của ô tô nhờ qua trình tiếp nhận và xử lý thông tin từ các cảm biến.
- Cảm biến áp lực phanh đóng vai trò đo áp suất dầu phanh trong hệ thống phanh.
- Cảm biến góc lái hỗ trợ điều chỉnh góc lái phù hợp với từng khúc cua, giúp người lái di chuyển an toàn và hiệu quả hơn.
- Cảm biến bướm ga có vai trò đo góc mở van tiết lưu, sau đó truyền thông tin tới trung tâm ECU để điều khiển lượng khí nạp vào động cơ.
- Cảm biến bộ phận chân ga
- Cảm biến trên bộ gia tốc và tỉ lệ lệch ngang của thân xe.
- Hệ thống cân bằng điện tử ô tô
3Nguyên lý hoạt động của hệ thống cân bằng điện tử ô tô
Nguyên lý hoạt động của cân bằng điện tử ô tô dựa trên các bộ cảm biến được lắp đặt trên xe như cảm biến tốc độ bánh lái, cảm biến quay vòng, cảm biến góc lái, cảm biến áp lực phanh. Các thông số tiêu chuẩn ban đầu sẽ được cài đặt vào bộ vi xử lý trung tâm, dùng để so sánh với số liệu thực tế khi xe di chuyển.
Khi xe di chuyển, hệ thống cân bằng điện tử ô tô sẽ thu thập các số liệu thực tế, gửi tín hiệu về hệ thống điều khiển để phân tích và đánh giá. Khi số liệu thực tế vượt ngưỡng cho phép như góc quay xe vượt quá góc đánh lái, hệ thống ESP sẽ được kích hoạt và tiến hành can thiệp.
Hệ thống EPS kết hợp với một số hệ thống ABS (hệ thống chống bó cứng phanh) điều chỉnh góc xoay, giảm tốc độ, phanh một hoặc nhiều bánh để đưa xe về trạng thái cân bằng, giảm độ trượt, xoay, ngăn xảy ra việc lật xe.
4Tại sao cần có hệ thống cân bằng điện tử ô tô ?
Các trường hợp tai nạn giao thông xảy ra thường do tài xế mất lái hoặc không thể kiểm soát tốc độ bánh lái. Khi xe đi qua các khúc cua gắt hoặc tài xế đột ngột đánh lái để tránh chướng ngại vật phía trước, xe thường bị xoay vòng, văng đầu hoặc đuôi xe, chuyển hướng không theo ý định của tài xế.
Khi đó, hệ thống cân bằng điện tử ô tô phát huy tác dụng và cần thiết trong những tình huống trên vì khả năng cảm biến và can thiệp kịp thời. EPS tiến hành điều chỉnh tốc độ từng bánh xe hoặc tác động lực vào mỗi bánh xe giúp xe trở lại quỹ đạo bình thường.
Nếu bánh xe bị bó cứng khi phanh đột ngột sẽ dẫn đến trượt bánh. Lúc này EPS cùng với hệ thống ABS (hệ thống chống bó cứng phanh) tự động thực hiện việc nhấp thả phanh, giúp bánh xe được phanh an toàn. Khi xe cần phanh gấp mà tài xế không nhấn đủ lực phanh, hệ thống cân bằng điện tử sẽ bổ sung thêm lực. Bằng cách này, xe giảm bớt lực va chạm với chướng ngại vật phía trước.
5Cách sử dụng cân bằng điện tử ô tô hiệu quả
Khi xe có hệ thống cân bằng điện tử, lúc bật chìa khóa, hệ thống đèn báo ESP sẽ sáng. Hoặc trên xe luôn có công tắc dùng để ngắt chế độ hoạt động của EPS. Người lái được khuyến khích nên để hệ thống cân bằng điện tử ở chế độ kích hoạt sẽ đảm an toàn trên cả hành trình.
Để hệ thống cân bằng điện tử hoạt động hiệu quả, người lái cần lưu ý không để lốp xe mòn quá mức hoặc áp suất lốp xe không đúng tiêu chuẩn. Khi đó, khả năng bám đường của bánh giảm, và hệ thống EPS cũng không phát huy được tác dụng.
Hiện nay các dòng xe xử dụng lốp từ Bridgstone đều có lắp đặt hệ thống cân bằng điện tử giúp tài xế giảm thiểu rủi ro ở mức lớn nhất khi đánh lái đột ngột hoặc cua gấp, đảm bảo an toàn cho tài xế cũng như giúp bảo vệ, bảo quản tốt nhất các bộ phận trên ô tô.
6Kinh nghiệm lái xe an toàn
Bạn phải có khả năng phán đoán và đánh giá đúng tình huống gặp trên đường khi lái xe, đặc biệt ứng dụng tốt lúc qua giao lộ hoặc tránh xe ôtô ngược chiều và nhất là nắm chắc các kinh nghiệm lái xe ô tô.
Bạn phải có sự cẩn thận và bình tĩnh thì lái xe càng an toàn, nhất là trong trường hợp gặp sự cố bất ngờ, tình huống bất khả kháng sẽ giúp bạn biết lựa chọn nào là tốt nhất để giảm thiểu thương vong, hạn chế va đập hư hại phương tiện.
Cách bảo đảm sự minh mẫn và phản xạ nhanh nhạy cho người lái chính là sự luôn sẵn sàng của toàn bộ cơ thể, hay cụ thể hơn là tư thế ngồi hợp lý. Chú ý không ngồi trong tư thế “co ro” mag thay vào đó là ngồi thoải mái, có thể bao quát được tầm nhìn, cảm nhận chiếc xe của mình bằng cả cơ thể, ví dụ như vòng cua quá gấp sẽ được các cơ hông cảm nhận đầu tiên.
Thực hiện rẽ trái đảm bảo an toàn tại ngã tư đông xe: Người điều khiển nên từ từ quay vô lăng, lúc nhường các xe chạy ngược chiều nên giữ vị trí bánh xe thẳng, vì nếu bánh xe quay sang trái thì khi chẳng may bị đâm từ phía sau, xe bạn sẽ bị hất sang làn đường của xe ngược chiều và tai nạn khó tránh khỏi. Đây là một trong các nguyên tắc an toàn cơ bản của kỹ thuật lái xe.
Tóm lại, hệ thống cân bằng điện tử ESP là tính năng an toàn hiện được cần thiết nên có trên các dòng xe ô tô. Người dùng có thể cân nhắc lựa chọn cho mình những chiếc xe có trang bị này để nâng cao độ an toàn và an tâm hơn trong quá trình vận hành. Nếu bạn có bất kỳ vấn đề nào cần được tư vấn và giải đáp, vui lòng truy cập website DailyXe hoặc liên hệ hotline để được hỗ trợ tốt nhất.
7Những câu hỏi thường gặp
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về chủ đề "Hệ thống cân bằng điện tử ESP" mà nhiều bạn đọc có thể quan tâm và theo dõi.
1
Hệ thống ESP cần được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hoạt động hiệu quả. Vì thế, chủ xe nên kiểm tra hệ thống ESP định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe.
2
Hệ thống ESP có thể ảnh hưởng đến mức tiêu hao nhiên liệu một cách nhỏ do việc sử dụng thêm các cảm biến và bộ điều khiển. Tuy nhiên, mức ảnh hưởng này không đáng kể và không thể nhận ra trong quá trình sử dụng thông thường.
3
Trên hầu hết các xe, hệ thống ESP có thể bật/tắt bằng nút bấm. Tuy nhiên, người điều khiển ô tô chỉ nên tắt hệ thống ESP khi di chuyển trên những đoạn đường gồ ghề, phức tạp hoặc có bùn lầy, vì lúc này hệ thống không hỗ trợ nhiều trong điều kiện đường quá xấu, thậm chí có thể gây trở ngại.
